Ανιχνευτής Ελληνικών Τάνκερ #2: «Όλοι Μαζί Μπορούμε» να μεταφέρουμε πετρέλαιο απ’ τη Ρωσία
Νέα δεδομένα της έρευνας του Reporters United για το πώς οι Έλληνες εφοπλιστές μεταφέρουν το 50% των ρωσικών ορυκτών καυσίμων εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε αρχικά στο Reporters United. Συντάκτες: Σωτήρης Σιδέρης, Κωνσταντίνα Μαλτεπιώτη, Νικόλας Λεοντόπουλος, Θοδωρής Χονδρόγιαννος.
Το Reporters United δημοσιεύει τα νέα δεδομένα του Ανιχνευτή Ελληνικών Τάνκερ, μιας δημοσιογραφικής έρευνας που καταγράφει όσους Έλληνες εφοπλιστές μεταφέρουν πετρέλαιο και αέριο από τα ρωσικά λιμάνια εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία. Τα ανανεωμένα στοιχεία καλύπτουν περισσότερες από 100 μέρες πολέμου και αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα για το ποιοι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να κάνουν δουλειές με ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Ανάμεσά τους παραμένουν οι τρεις καναλάρχες (Βαρδινογιάννης, Αλαφούζος, Μαρινάκης), καθώς και το ίδρυμα Ωνάση.
«Είμαστε βαθιά σοκαρισμένοι από τις αγριότητες που διαπράττονται εναντίον του αθώου Ουκρανικού λαού και καταδικάζουμε την εισβολή του Ρωσικού κράτους».
Γιάννης Αλαφούζος, Πρόεδρος Okeanis Eco Tankers, Ετήσια Έκθεση, Απρίλιος 2022.
Τον περασμένο Μάιο το Reporters United ξεκίνησε τον Ανιχνευτή Ελληνικών Τάνκερ στη Ρωσία, ένα εγχείρημα δημοσιογραφίας δεδομένων που αφενός καταγράφει όλα τα πλοία ελληνικών συμφερόντων που εν μέσω πολέμου μεταφέρουν ορυκτά καύσιμα από ρωσικά λιμάνια, αφετέρου εντοπίζει τον πλοιοκτήτη τους, φτάνοντας την ιδιοκτησία των καραβιών – όπου είναι δυνατό – μέχρι φυσικού προσώπου.
Η πρώτη δημοσίευση της έρευνας (Ανιχνευτής Τάνκερ: Όλοι οι Έλληνες εφοπλιστές που μεταφέρουν το ρωσικό πετρέλαιο εν μέσω πολέμου, 17.5.2022) περιελάμβανε δεδομένα για μεταφορές ρωσικού πετρελαίου και αερίου από την ελληνική και τη διεθνή ναυτιλία την περίοδο 9 Μαρτίου – 30 Απριλίου. Σύμφωνα με τα ευρήματα, σε αυτό το χρονικό διάστημα το 52% των πλοίων που μετέφεραν ορυκτά καύσιμα από τη Ρωσία ήταν ελληνικά.
Σήμερα δημοσιεύουμε τα ανανεωμένα δεδομένα του Ανιχνευτή Τάνκερ, τα οποία αφορούν τους μήνες Μάιο και Ιούνιο. Παράλληλα, παρουσιάζουμε συγκεντρωμένα στοιχεία για την περίοδο 9 Μαρτίου – 30 Ιουνίου, τα οποία προσφέρουν τη μεγάλη εικόνα για τις εθνικότητες και τους πλοιοκτήτες που μεταφέρουν ρωσικά καύσιμα, καθώς καλύπτουν πάνω από 100 μέρες πολέμου στην Ουκρανία.
Ευρήματα
Ας δούμε τα βασικά συμπεράσματα του ανανεωμένου Ανιχνευτή Τάνκερ:
Πάνω από το 50% (σε χωρητικότητα) των πλοίων που μεταφέρουν ορυκτά καύσιμα από τη Ρωσία εν μέσω πολέμου (9 Μαρτίου – 30 Ιουνίου) είναι ελληνικά, με το ποσοστό των μεταφορών από τους Έλληνες εφοπλιστές να παραμένει ουσιαστικά αμείωτο τόσο τον Μάιο όσο και τον Ιούνιο.
Στο τοπ πέντε των Ελλήνων εφοπλιστών βρίσκονται ο Γιώργος Οικονόμου, ο Ανδρέας Μαρτίνος, ο Νικόλας Μαρτίνος, ο Γιώργος Προκοπίου και ο Δημήτρης Προκοπίου.
Βαρδινογιάννης, Αλαφούζος, Μαρινάκης: Την ώρα που τα κανάλια τους στρέφονται κατά της Ρωσίας για την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, οι εφοπλιστές ιδιοκτήτες τους συνεχίζουν να μεταφέρουν καύσιμα από τα ρωσικά λιμάνια.
Το Ίδρυμα Ωνάση παραμένει στη λίστα με τους μεταφορείς ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία, με ακόμα ένα δρομολόγιο της ναυτιλιακής εταιρείας του ιδρύματος να μεταφέρει πετρέλαιο για τον μήνα Μάιο.
Παρά τη ρητή και δημόσια δέσμευσή της ότι θα σταματήσει να μεταφέρει ρωσικά ορυκτά καύσιμα, η Μαρία Αγγελικούση συνεχίζει τις μεταφορές με τέσσερα δρομολόγια το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου.
100 μέρες πολέμου: Οι Έλληνες εφοπλιστές παραμένουν πρώτοι στις μεταφορές ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία
Τον Μάιο τα ελληνικά πλοία μετέφεραν το 49% των ρωσικών ορυκτών καυσίμων. Παραμένει αξιοσημείωτη η απόσταση των Ελλήνων εφοπλιστών από την υπόλοιπη παγκόσμια ναυτιλία, αφού τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σιγκαπούρη, δεύτερη και τρίτη χώρα στις μεταφορές, είχαν πολύ χαμηλότερα ποσοστά (10% και 5% αντίστοιχα) στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Το ποσοστό των Ελλήνων εφοπλιστών παρουσιάζει οριακή αύξηση τον Ιούνιο (50%). Από αυτό προκύπτει ότι παρά τη συνέχιση του πολέμου η ελληνική ναυτιλία επιμένει στις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων από τα ρωσικά λιμάνια.
Σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα παρατηρείται στην αύξηση του ποσοστού των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (15%), του Ηνωμένου Βασιλείου (8%) και της Κίνας (5%). Παρόλα αυτά, καμία εθνικότητα δεν φαίνεται να πλησιάζει τους Έλληνες εφοπλιστές.
Η κυριαρχία της ελληνικής ναυτιλίας στη μεταφορά ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία προκύπτει κι από τη συνολική ανάλυση των δεδομένων την περίοδο 9 Μαρτίου – 30 Ιουνίου. Σε αυτό το διάστημα του πολέμου η ελληνική ναυτιλία μεταφέρει ουσιαστικά τα μισά φορτία πετρελαίου και αερίου που εξάγονται από τα ρωσικά λιμάνια.
Ζελένσκι κατά Ελλήνων εφοπλιστών
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι Έλληνες πλοιοκτήτες μεταφέρουν με αμείωτο ρυθμό πετρέλαιο και αέριο από τη Ρωσία. Κι αυτό παρά τις φωνές για διακοπή των εξαγωγών ρωσικών καυσίμων, τα οποία αποφέρουν δισεκατομμύρια ευρώ στη Μόσχα για να συνεχίσει τις πολεμικές επιχειρήσεις της στην Ουκρανία.
Στις αρχές Ιουλίου ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατήγγειλε στο οικονομικό φόρουμ του Economist στην Αθήνα τον ρόλο των ελληνικών εταιρειών στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου, λέγοντας ότι πρόκειται για μια κατάσταση που «δεν ανταποκρίνεται στα συμφέροντα της Ευρώπης».
«Βλέπουμε ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις παρέχουν σχεδόν τον πιο μεγάλο στόλο πλοίων για τη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου», είπε ο Ουκρανός πρόεδρος, προσθέτοντας ότι «μια άλλη ενεργειακή ρωσική πηγή (σ.σ.: το αέριο) χρησιμοποιείται ως όπλο ενάντια στην Ευρώπη και ενάντια στον προϋπολογισμό κάθε ευρωπαϊκής οικογένειας. Είμαι σίγουρος ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στα συμφέροντα της Ευρώπης, της Ελλάδας ή της Ουκρανίας».
«Τα πλοία που συνδέονται με την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα γελοιοποιούν την προσπάθεια της ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στην πολεμική μηχανή του Πούτιν, διατηρώντας τη ροή χρήματος προς τη Ρωσία, καθώς οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας συνεχίζουν να χτυπούν την Ουκρανία», δήλωσε τον περασμένο Ιούνιο στον Independent ο ερευνητής δεδομένων Λουί Γκοντάρ από την οργάνωση Global Witness, σύμφωνα με την οποία η ελληνική ναυτιλία είναι μεταξύ όσων αύξησαν σημαντικά τις μεταφορές τους σε ρωσικό πετρέλαιο από την έναρξη του πολέμου.
Διαβάστε ακόμη: Όταν το κράτος αθετεί την υπόσχεσή του: Η ομηρία της Ακρινής Κοζάνης.
Το Κίεβο προσπαθεί να ασκήσει πίεση στην ελληνική και την παγκόσμια ναυτιλία ήδη από τις πρώτες μέρες του πολέμου, με σκοπό να διακόψουν τις μεταφορές ρωσικών καυσίμων κι έτσι η Μόσχα να χάσει μια σημαντική πηγή κρατικών εσόδων.
«Σταματήστε να συνεργάζεστε μαζί τους και σταματήστε να στέλνετε τα πλοία σας στη Ρωσία», είχε δηλώσει ο Ουκρανός πρέσβης στην Ελλάδα Σεργκέι Σουτένκο τον περασμένο Μάρτιο, σε ενημέρωση κατά την οποία ζήτησε από την Αθήνα να κλείσει τα λιμάνια της στα ρωσικά πλοία.
Ωστόσο, οι μεταφορές ρωσικών καυσίμων συνεχίζονται από την ελληνική ναυτιλία ακάθεκτα και χωρίς μείωση, μετά από 100 μέρες πολέμου.
Πρόεδρος Ελλήνων Εφοπλιστών: Η ελληνική ναυτιλία «δεν κάνει τίποτα παράνομο»
Διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων φαίνεται να έχουν οι Έλληνες εφοπλιστές. Στα μέσα Ιουνίου η νέα πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Μελίνα Τραυλού δήλωσε πως αν και «όλοι καταδικάζουμε την οποιαδήποτε βίαιη πράξη όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή από τη Ρωσία προς την Ουκρανία», από την άλλη «ο ελληνικός εφοπλισμός δεν κάνει κάτι παράνομο, δεν σπάει κάποιο εμπάργκο» μέσα από τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου ή αερίου.
Το τοπ 10 των Ελλήνων εφοπλιστών στις 100 μέρες του πολέμου
Ας δούμε τώρα τους Έλληνες πλοιοκτήτες που κυριαρχούν στη μεταφορά ρωσικών καυσίμων.
Όπως και στην πρώτη έκδοση του Ανιχνευτή Τάνκερ, ο εφοπλιστής με τα μεγαλύτερα φορτία σε μετρικούς τόνους παραμένει ο Γιώργος Οικονόμου (64 δρομολόγια και 7.952.119 ΜΤ), ενώ ακολουθούν ο Ανδρέας Μαρτίνος (51 δρομολόγια και 5.345.798 ΜΤ) και Νικόλας Μαρτίνος (47 δρομολόγια και 4.415.707 ΜΤ). Ψηλά στη λίστα βρίσκονται τα πλοία συμφερόντων Γιώργου Προκοπίου (39 δρομολόγια και 4.176.656 ΜΤ), Δημήτρη Προκοπίου (17 δρομολόγια και 2.274.832 ΜΤ) και Διαμαντή Διαμαντίδη (16 δρομολόγια και 2.218.013 ΜΤ).
Την πρώτη δεκάδα κλείνουν πλοία συμφερόντων Νικόλα Τσάκου (33 δρομολόγια και 1.869.395 ΜΤ), Βαρδή Βαρδινογιάννη (15 δρομολόγια και 1.689.893 ΜΤ) και της οικογένειας Αλαφούζου (15 δρομολόγια και 1.319.725 ΜΤ).
Η Μαρία Αγγελικούση συνεχίζει παρά τη δέσμευση για διακοπή
Στην πρώτη δημοσίευση του Ανιχνευτή Τάνκερ είχαμε επισημάνει την πλοιοκτήτρια Μαρία Αγγελικούση, ιδιοκτήτρια του μεγαλύτερου «ανεξάρτητου» (δηλαδή όχι εισηγμένου στο χρηματιστήριο) στόλου στον κόσμο, ως τη μοναδική εξαίρεση από τον χώρο της ελληνικής ναυτιλίας που μετά το ξέσπασμα του πολέμου δήλωσε ότι οι εταιρείες της «θα σταματήσουν να μεταφέρουν ρωσικά φορτία», καθώς πρόκειται εν πολλοίς για ένα «ηθικό» ζήτημα.
Ωστόσο, από την έρευνα προκύπτει ότι η κ. Αγγελικούση δεν έχει μέχρι σήμερα υλοποιήσει τη δέσμευσή της, καθώς σύμφωνα με την ανάλυση δεδομένων ο όμιλος Αγγελικούση συνεχίζει τις μεταφορές ορυκτών καυσίμων. Τον Μάιο πραγματοποίησε τρεις μεταφορές (472.991 ΜΤ) και τον Ιούνιο ένα δρομολόγιο (156.458 ΜΤ).
Διαβάστε ακόμη: Η βιομηχανία διαφημίζει ως καλό το ορυκτό αέριο που καταστρέφει το κλίμα.
Το Reporters United έθεσε στην κ. Αγγελικούση ερωτήματα σχετικά με τη συνέχιση των μεταφορών ορυκτών καυσίμων από τον στόλο της. Σε απάντησή του προς το Reporters United, o Όμιλος Αγγελικούση αναφέρει: «Δυστυχώς λόγω αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων της κυρίας Αγγελικούση δεν θα μπορέσουμε να επεξεργαστούμε το αίτημά σας».
«Όλοι Μαζί Μπορούμε» για την Ουκρανία, μεταφορά καυσίμων από τη Ρωσία
Στις 15 Ιουνίου το δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ παρουσίασε την ανθρωπιστική βοήθεια που έχει προσφέρει στην Ουκρανία η πρωτοβουλία «Όλοι Μαζί Μπορούμε». «Μέχρι στιγμής έχουν φτάσει στην Ουκρανία 28 νταλίκες με είδη πρώτης ανάγκης», ανέφερε ο τηλεοπτικός σταθμός, μιλώντας για «καραβάνι ανθρωπιάς».
Το ρεπορτάζ του ΣΚΑΪ για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Ουκρανία μέσω της πρωτοβουλίας «Όλοι Μαζί Μπορούμε».
Την ώρα όμως που ο ΣΚΑΪ διαφημίζει την ανθρωπιστική βοήθεια που προσφέρουν οι πολίτες στην πρωτοβουλία του, η οικογένεια Αλαφούζου συνεχίζει να συνδέει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες με τη Ρωσία και να μεταφέρει ορυκτά καύσιμα από τα ρωσικά λιμάνια. Συγκεκριμένα, πλοία συμφερόντων της πραγματοποίησαν τέσσερις μεταφορές ρωσικών καυσίμων τον Μάιο (συνολικά 544.846 ΜΤ) και μία τον Ιούνιο 114.264 ΜΤ).
Μεταφορές ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία συνεχίζουν και άλλοι ιδιοκτήτες καναλιών. Αναλυτικά:
Πλοία συμφερόντων του ιδιοκτήτη των τηλεοπτικών σταθμών Star και Alpha Βαρδή Βαρδινογιάννη πραγματοποίησαν επτά μεταφορές ορυκτών καυσίμων από ρωσικά λιμάνια τον Μάιο και (812.422 ΜΤ) και μία τον Ιούνιο (107.518 ΜΤ).
Πλοία συμφερόντων του ιδιοκτήτη του καναλιού Mega Βαγγέλη Μαρινάκη έκαναν δύο μεταφορές ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία τον Ιούνιο (100.200 ΜΤ).
Το μερικό εμπάργκο στο πετρέλαιο
Η μεταφορά πετρελαίου και αερίου από τη Ρωσία γίνεται μέχρι σήμερα χωρίς νομικά ζητήματα, καθώς η ΕΕ έχει επιβάλει μερικό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και κανένα εμπάργκο στο αέριο, καθώς αδυνατεί σ’ ένα εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα να απεξαρτηθεί από τα ρωσικά καύσιμα και να βρει άλλες πηγές τροφοδοσίας που θα καλύψουν τις ανάγκες των καταναλωτών και της βιομηχανίας.
Το εμπάργκο που επέβαλε η ΕΕ στο πετρέλαιο στα τέλη Μαΐου θα τεθεί σε ισχύ από τα τέλη του 2022 και θα αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές του (περίπου τα δύο τρία των εισαγωγών), δηλαδή όχι τα φορτία των αγωγών. Εξαίρεση αποτελεί η απόφαση της Γερμανίας και της Πολωνίας να σταματήσουν τις εισαγωγές και μέσω αγωγών, πάλι με χρονικό ορίζοντα το τέλος του χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι το εμπάργκο θα καλύψει το 90% των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου.
Το αέριο που καίει (σ)την Ευρώπη
Μέχρι σήμερα η ΕΕ δεν έχει επιβάλει εμπάργκο στο ρωσικό αέριο, το οποίο καλύπτει το 40% των ενωσιακών αναγκών και το 40-50% των ελληνικών αναγκών σε αυτό το ορυκτό καύσιμο, σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας Κώστα Σκρέκα. Μάλιστα, φαίνεται ότι τώρα είναι οι Βρυξέλλες και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που ανησυχούν μήπως η Μόσχα μειώσει ή διακόψει πλήρως την παροχή αερίου. Ενώ σήμερα βρίσκεται σε καθεστώς συντήρησης ο Nord Stream 1 (αγωγός που διατρέχει τη Βαλτική μεταφέροντας ρωσικό αέριο στην Ευρώπη), έχουν εκφραστεί φόβοι ότι η Ρωσία ίσως να μην επαναφέρει τις ροές αερίου.
Αν και η μεταφορά ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία παραμένει νόμιμη, οι Έλληνες εφοπλιστές βαρύνονται με ένα ηθικό ζήτημα: Μπορούν να συνεχίζουν να μεταφέρουν ορυκτά καύσιμα που εξασφαλίζουν στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν εκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία;
Ναυλώσεις πριν τον πόλεμο
Όπως είχαμε αναφέρει και στην πρώτη έκδοση του Ανιχνευτή Τάνκερ, ορισμένα τάνκερ ενδέχεται να εκτελούν δρομολόγια βάσει χρονοναυλώσεων (time charters) που συμφωνήθηκαν με τη Μόσχα πριν από την έναρξη του πολέμου. Άλλα, αντιθέτως, μεταφέρουν φορτία με ναυλώσεις spot, δηλαδή για ένα μόνο δρομολόγιο, συνεπώς πρόκειται για ναυλώσεις που αποφασίστηκαν μετά την έναρξη του πολέμου.